De Tragiek van Don Eusebio

Don Eusebio Villalobos, een man op gevorderde leeftijd met een eeuwig linnen pak en een wandelstok die eerder symbool stond voor zijn waardigheid dan voor zijn stabiliteit, was een monument van het oude Coyoacán. Zijn leven kabbelde voort in een oud, koloniaal huis vol schaduwen van een glorietijd: krakende houten vloeren, stoffige vitrages en boekenkasten die dreigden te bezwijken onder het gewicht van vergeelde meesterwerken. Zijn dagen vulde hij met het herlezen van Cortázar en Juan Rulfo en het schrijven van restaurantrecensies voor El Eco de Coyoacán, een lokaal krantje dat door hoogstens vijftig zielen werd gelezen.

Zijn recensies verschenen onder het pseudoniem El Paladar Sabio, omdat hij het beneden zijn waardigheid vond om zijn naam te verbinden aan de stroom van “culinaire experimenten” die zich als onkruid door zijn geliefde wijk verspreidde. Wat ooit een charmant mozaïek van tamale-stalletjes en familierestaurantjes was, werd nu overspoeld door minimalistische veganistische bistro’s en koffietentjes met namen als Matcha & Alma en La Semilla Consciente. Voor Don Eusebio waren deze etablissementen niet meer dan bastions van culturele zelfhaat, bevolkt door millennials met laptops en menukaarten vol Engelstaligen woorden.

Toen het nieuwbakken restaurant Casa Kale zijn deuren opende, voelde Don Eusebio zijn bloed koken als een slecht doorgeroerde mole. De naam alleen al – een ode aan alles wat hij verachtte. Hij besloot het te bezoeken, niet uit nieuwsgierigheid, maar uit pure rancune. Hij zag zichzelf als een soort Don Quichot die ten strijde trok tegen de windmolens van pretentie, al gebruikte hij geen lans maar een pen.

Bij binnenkomst werd hij begroet door een serveerster met een roze baret en een tatoeage van een geometrische kolibrie – een perfecte metafoor, dacht hij, voor alles wat inhoudsloos mooi wilde zijn. Het interieur, steriel wit met terracotta potjes en willekeurig geplaatste vetplanten, leek een aanval op de ziel van Coyoacán. Hij bestelde de Veganistische Mole – uit principe altijd het meest aanstootgevende gerecht – en wachtte met een mengeling van leedvermaak en afgrijzen.

Het gerecht arriveerde, en de tragedie begon. “Deze mole,” schreef hij later, “smaakt alsof iemand de herinnering aan cacao met een dozijn identiteitscrises heeft gepureerd.” Zijn recensie, getiteld “Hoe Kale Coyoacán Vermoordde”, bevatte een tirade over de “hipstocratie” die zijn wijk had overgenomen en eindigde met de zin: “Als dit de toekomst is, wikkel mij dan maar in een taco al pastor en laat me in vrede sterven.”

Wat hij niet had voorzien, was dat een lezer zijn recensie op sociale media plaatste, waar deze viraal ging. Binnen een dag werd Eusebio onbedoeld een cultheld. Zijn woorden resoneerden bij een verrassend breed publiek: niet alleen de oude garde die zijn nostalgie deelde, maar ook bij de jongere generatie die zich verzette tegen gentrificatie. Ironisch genoeg kwamen zelfs de millennials die hij verachtte in actie. “Don Eusebio spreekt de waarheid!” scandeerden ze online. Meme-pagina’s doopten hem de Abuelo Rebelde en zijn uitspraak over taco’s werd gedrukt op totebags en oversized t-shirts.

Zelfs Casa Kale probeerde te profiteren van zijn populariteit door een gerecht te introduceren genaamd “Don Eusebio’s Mole”, wat voor hem de ultieme belediging was. Zijn felste vijanden gebruikten zijn woorden als marketing, en tot zijn afgrijzen werd hij de mascotte van een beweging waar hij niets mee te maken wilde hebben. Mensen begonnen selfies met hem te maken terwijl ze hun detox-sappen vasthielden. Het meest tragische moment kwam toen hij werd gevraagd een lezing te geven op een conferentie over “culinaire diversiteit”, gesponsord door een cold brew-bedrijf.

Don Eusebio trok zich steeds verder terug in zijn huis, verbitterd door zijn ironische lot. Zijn laatste recensie, getiteld “Hoe Mijn Vijanden Mijn Fans Werden”, eindigde met de woorden: “Als u ooit mijn graf bezoekt, laat dan de detox bowls en geometrische kolibries thuis.”

En zo trok Don Eusebio zich terug in de schaduwen van zijn krakende huis, een relikwie van een tijd die hij tevergeefs had willen behoeden voor de tand des tijds. Tegen wil en dank was hij uitgegroeid tot het embleem van alles wat hij met hart en ziel verafschuwde – een tragische Don Quichot in linnen harnas, niet strijdend tegen windmolens, maar tegen de onstuitbare maalstroom van een moderniteit die hem verstrikte in haar absurde komedie.

~ Mark Helmig