De Onzichtbare Genie
Zijn ouders, eenvoudige mensen met praktische zorgen, vonden hun zoon een vreemde eend in de bijt. "Waarom lees je zo'n moeilijk boek?" vroeg zijn moeder vaak, haar wenkbrauwen gefronst. "Waarom moet je altijd alles begrijpen?" Bernard kon geen antwoord geven. Het verlangen naar kennis was zo diep in hem geworteld als zijn ademhaling.
Vrouwen vonden hem intimiderend. Zijn intelligentie was een muur die ze niet durfden te beklimmen. "Ik voel me zo dom bij jou," zei een van zijn vroegere vriendinnen eens. "Alsof ik niets te zeggen heb." Bernard probeerde haar gerust te stellen, maar zijn woorden klonken hol. Hij begreep haar gevoelens niet.
Bernard was een schip dat zonder kompas door een stormachtige zee voer. Zijn geest, een ondoordringbare jungle, was begroeid met weelderige planten van kennis, maar ook met giftige ranken van twijfel. De wereld buiten zijn studeerkamer was een vage schemering, een illusie waar hij niet in kon geloven. Hij had de sterrenkaart van het universum bestudeerd, maar de kaart van het menselijk hart bleef voor hem een raadsel. Zijn geest was een labyrint van ideeën, waar hij zich soms verdwaalde. Op feestjes voelde hij zich als een vreemde vogel in een kooi, observerend maar nooit deelnemend. De lach van anderen was een geluid dat hij niet begreep.
Op zijn veertigste, in een moment van zwakte, trouwde hij met Anna. Zij was een kunstenares, gevoelig en intuïtief, het tegenovergestelde van hem. In het begin waren ze verliefd, maar al snel bleek dat hun verschillen te groot waren. Bernard kon niet begrijpen waarom Anna zich zo druk maakte om triviale zaken als geld en status. Anna, op haar beurt, voelde zich vaak eenzaam en onbegrepen in Bernards wereld van abstracte ideeën. "Je leeft in je eigen wereld, Bernard," zei ze eens, haar stem trillend. "Ik ben hier, maar je ziet me niet." In de schemering van hun huwelijk, toen de passie was vervaagd tot een ashoop van onuitgesproken woorden, leek hun relatie op een gebroken spiegel. Bernard, zag zijn spiegelbeeld in de sterrenhemel, terwijl Anna haar eigen reflectie zocht in de diepe, ondoorgrondelijke ogen van haar man. Hij was een oceaan van kennis, zij een eiland van gevoelens, en tussen hen beiden lag een onoverbrugbare kloof. Bernard probeerde harder zijn best te doen, maar het lukte niet. In zijn wereld van abstracte concepten voelde zij zich als een vis uit het water, stikkend naar adem in een zee van intellectuele gesprekken. Hij was gewoon zichzelf, een man die de wereld op een andere manier zag. Na drie jaar huwelijk gaf Anna het op. Ze verliet hem en nam hun zoontje mee.
Bernard stortte zich op zijn werk. Hij schreef eindeloze manuscripten, vol met complexe theorieën en filosofische overpeinzingen. Maar niemand was geïnteresseerd in zijn werk. Uitgevers wezen hem af, wetenschappers lachten hem uit. Hij voelde zich meer alleen dan ooit tevoren. In zijn kleine, troosteloze appartement, waar de tijd stil leek te staan, was Bernard een schip zonder kompas. De muren, behangen met vergeelde foto's van een verleden dat hem niets meer gaf, drukten zwaar op zijn schouders. De wereld buiten was een wazige schim, een illusie waar hij niet meer in geloofde. Zijn woning was een gevangenis van herinneringen, elk object een stille getuige van zijn mislukte leven.
Bernard sliep slecht, at weinig en had geen zin meer in iets. De wereld buiten zijn appartement leek hem vaag en onwerkelijk. Op een maandagochtend, terwijl hij door de stad liep, zag hij de sprinter naar Den Helder vertrekken, een stad zo treurig als zijn leven. Den Helder, een stad aan de rand van de wereld, met zijn grauwe horizon en eindeloze vlakte fungeerde als een magneet die hem naar de afgrond trok. Hij kocht een enkeltje en stapte in de trein. De mistroostige regen klopte ritmisch tegen het raam, als een treurige klaagzang. Toen de trein over het spoor ratelde, dacht Bernard terug aan zijn leven. Hij had zoveel willen bereiken, maar hij had niets bereikt. Hij was een mislukking.
De haven van Den Helder was een open wond in het lichaam van de aarde. Het zoute zeewater, als tranen van de natuur, spoelde over de klif, terwijl de wind een onheilspellend requiem zong. Bernard, een schaduw tegen de achtergrond van het donkere water, voelde de dood als een warme deken over zich heen komen. Den Helder was meer dan alleen een plek om te sterven. Den Helder was een stille getuige van de leegte in zijn leven, een plaats waar hij hoopte zijn ziel te verliezen. Met een laatste zucht, een laatste afscheid van het leven boven de golven, stortte hij zich in de afgrond.
Bernards begrafenis was een somber gebeuren. Een handjevol buren en een gemeenteambtenaar waren aanwezig. De pastoor hield een korte toespraak:
"Beste aanwezigen, en met beste bedoel ik vooral de gemeenteambtenaar die vast ook liever ergens anders zou zijn. En natuurlijk de buren. We zijn hier vandaag bijeen om afscheid te nemen van Bernard. Wat kunnen we zeggen over Bernard? Nou, hij was aardig. Ja, aardig. Althans, dat heb ik me laten vertellen. Ik heb hem zelf nooit echt ontmoet, maar ach, wie ben ik om te oordelen? We zijn allemaal mensen met onze eigen unieke eigenschappen, toch? Bernard, een man van eenvoudige smaak. Hij hield van... nou ja, laat ook maar. Een parochiaan vertelde mij dat Bernard een slimme man was. We zullen het nooit weten. Maar laten we eerlijk zijn, dat soort dingen zijn toch niet zo belangrijk. Het gaat erom dat je een goed mens bent. En dat was Bernard vast wel, dat weet ik zeker. Bernard, rust in vrede. Amen.”
Na de dienst stonden de buren nog even bij elkaar, onder het genot van een plakje droge cake en filterkoffie. "Wat een vreemde man was dat toch," zei iemand. "Ik heb nooit begrepen wat hij nou precies deed, hij was een beetje een einzelgänger," zei een ander. "Altijd met zijn neus in de boeken."
Hoewel de buren een schijn van medeleven toonden, was hun echte opluchting niet te verbergen. Met de dood van Bernard was namelijk de weg vrijgemaakt voor een project dat al geruime tijd op hun verlanglijstje stond: een nieuwe schutting. Onder het mom van condoleance kon dit onderwerp eindelijk worden besproken. "Gelukkig kunnen we nu eindelijk die nieuwe schutting plaatsen," fluisterde een buurvrouw tegen haar man. "Inderdaad," knikte hij instemmend. "Het was al jaren een doorn in het oog."
Terwijl ze verder praatten over de praktische details van het project, werd duidelijk dat Bernards overlijden voor hen vooral een praktische kwestie was. Zijn afwezigheid bood hen de mogelijkheid om hun leefomgeving naar eigen wens aan te passen. En zo verdween Bernard niet alleen uit hun zicht, maar ook uit hun gedachten, vervangen door de meer tastbare zorgen over schuttingen en bomen.
Niemand sprak een woord van lofprijzing, niemand begreep de ware omvang van Bernards inzicht. Bernard was verdwenen in de anonimiteit, zijn unieke geest voorgoed verloren voor de wereld.
In zijn eenzaamheid had hij de verbinding met de wereld verloren, en in de duisternis van zijn eigen gedachten vond hij uiteindelijk zijn vrede. En zo bleef er van Bernard enkel een silhouet over. Een silhouet in een wereld die zijn geestvermogen niet kon bevatten.
~ Mark Helmig
Reacties
Een reactie posten